Inhoud
- 1. Besturingssysteem (OS)
- Soorten besturingssystemen
- Functies van besturingssystemen
- Voorbeelden van besturingssystemen
- 2. Apparaatstuurprogramma's
- 3. Firmware
- BIOS en UEFI
- 4. Programmeertaalvertalers
- 5. Hulpprogramma's
Alfred is een jarenlange leraar en computerliefhebber die werkt met en problemen oplost met een breed scala aan computerapparatuur.
De vijf soorten systeemsoftware, zijn allemaal ontworpen om de procedures en functies van computerhardware te besturen en te coördineren. Ze maken eigenlijk functionele interactie mogelijk tussen hardware, software en de gebruiker.
Systeemsoftware voert taken van tussenpersonen uit om de communicatie tussen andere software en hardware te waarborgen om harmonieus samenleven met de gebruiker mogelijk te maken.
Systeemsoftware kan onder de volgende categorieën worden ingedeeld:
- Besturingssysteem: Zorgt voor communicatie tussen hardware, systeemprogramma's en andere toepassingen.
- Stuurprogramma: Maakt apparaatcommunicatie met het besturingssysteem en andere programma's mogelijk.
- Firmware: Maakt apparaatcontrole en identificatie mogelijk.
- Vertaler: Vertaalt talen op hoog niveau naar machinecodes op laag niveau.
- Nut: Zorgt voor een optimale functionaliteit van apparaten en applicaties.
1. Besturingssysteem (OS)
Het besturingssysteem is een soort systeemsoftwarekernel die zich tussen computerhardware en eindgebruiker bevindt. Het wordt eerst op een computer geïnstalleerd om apparaten en applicaties te identificeren en dus functioneel te zijn.
Systeemsoftware is de eerste softwarelaag die elke keer dat een computer wordt opgestart in het geheugen wordt geladen.
Stel dat een gebruiker een rapport wil schrijven en afdrukken op een aangesloten printer. Een tekstverwerkingsprogramma is vereist om deze taak te volbrengen. De gegevensinvoer gebeurt met een toetsenbord of ander invoerapparaat en wordt vervolgens weergegeven op de monitor. De voorbereide gegevens worden vervolgens naar de printer gestuurd.
Om de tekstverwerker, het toetsenbord en de printer deze taak te laten uitvoeren, moeten ze werken met het besturingssysteem, dat de invoer- en uitvoerfuncties, geheugenbeheer en printerspoeling regelt.
Tegenwoordig heeft de gebruiker interactie met het besturingssysteem via de grafische gebruikersinterface (GUI) op een monitor of touchscreen-interface. Het bureaublad in moderne besturingssystemen is een grafische werkruimte, die menu's, pictogrammen en apps bevat die door de gebruiker worden gemanipuleerd door middel van een muisgestuurde cursor of de aanraking van een vinger. Het schijfbesturingssysteem (DOS) was een populaire interface die in de jaren tachtig werd gebruikt.
Soorten besturingssystemen
- Realtime besturingssysteem: Wordt geïnstalleerd in speciale embedded systemen zoals robots, auto's en modems.
- Besturingssysteem voor één gebruiker en één taak: Worden geïnstalleerd op apparaten voor één gebruiker, zoals telefoons.
- Besturingssysteem voor één gebruiker en meerdere taken: Worden geïnstalleerd op moderne personal computers.
- Besturingssysteem voor meerdere gebruikers: Wordt geïnstalleerd in netwerkomgevingen waar veel gebruikers bronnen moeten delen. Server-besturingssystemen zijn voorbeelden van besturingssystemen voor meerdere gebruikers.
- Netwerkbesturingssysteem: Wordt gebruikt om bronnen zoals bestanden en printers te delen in een netwerkconfiguratie.
- Internet / web-besturingssysteem: Is ontworpen om te draaien in de browser die online is.
- Mobiel besturingssysteem: Is ontworpen om te draaien op mobiele telefoons, tablets en andere mobiele apparaten.
Functies van besturingssystemen
- Ze bieden de interface tussen de gebruiker en hardware via GUI.
- Beheert en wijst geheugenruimte toe voor applicaties.
- Verwerkt het beheer van applicaties, invoer- / uitvoerapparaten en instructies.
- Configureert en beheert interne en randapparatuur.
- Beheert opslag voor één of meerdere gebruikers op lokale en netwerkcomputers.
- Beveiligingsbeheer van bestanden en applicaties.
- Beheert invoer- en uitvoerapparaten.
- Detecteert en installeert apparaten en lost problemen op met apparaten.
- Bewaakt de systeemprestaties via Taakbeheer en andere tools.
- Produceer foutmeldingen en opties voor probleemoplossing.
- Implementeer interface voor netwerkcommunicatie.
- Beheert printers in systemen voor één of meerdere gebruikers.
- Beheer van interne bestanden of netwerkbestanden.
Voorbeelden van besturingssystemen
Populaire besturingssystemen voor computers zijn:
- Ramen 10
- Mac OS X
- Ubuntu
Populaire netwerk- / serverbesturingssystemen zijn:
- Ubuntu-server
- Windows Server
- Red Hat Enterprise
Populaire internet / web-besturingssystemen zijn:
- Chrome OS
- Club Linux
- Remix OS
Populaire mobiele besturingssystemen zijn:
- iPhone OS
- Android-besturingssysteem
- Windows Phone OS
2. Apparaatstuurprogramma's
Stuurprogrammasoftware is een soort systeemsoftware die computerapparatuur en randapparatuur tot leven brengt. Met stuurprogramma's kunnen alle aangesloten componenten en externe add-ons hun beoogde taken uitvoeren en volgens de instructies van het besturingssysteem. Zonder stuurprogramma's zou het besturingssysteem geen taken toewijzen.
Voorbeelden van apparaten waarvoor stuurprogramma's nodig zijn:
- Muis
- Toetsenbord
- Geluidskaart
- Kaart weergeven
- Netwerk kaart
- Printer
Meestal wordt het besturingssysteem geleverd met stuurprogramma's voor de meeste apparaten die al op de markt zijn. Standaard worden op invoerapparaten zoals de muis en het toetsenbord de stuurprogramma's geïnstalleerd. Ze hebben misschien nooit installaties van derden nodig.
Als een apparaat nieuwer is dan het besturingssysteem, moet de gebruiker mogelijk stuurprogramma's downloaden van websites van fabrikanten of alternatieve bronnen.
3. Firmware
Firmware is de operationele software die is ingebed in een flash-, ROM- of EPROM-geheugenchip zodat het besturingssysteem deze kan identificeren. Het beheert en controleert direct alle activiteiten van een enkele hardware.
Traditioneel werd met firmware vaste software bedoeld, zoals aangegeven door het woord firmaHet was geïnstalleerd op niet-vluchtige chips en kon alleen worden geüpgraded door ze te vervangen door nieuwe, voorgeprogrammeerde chips.
Dit werd gedaan om ze te onderscheiden van software op hoog niveau, die kon worden bijgewerkt zonder componenten te hoeven verwisselen.
Tegenwoordig wordt firmware opgeslagen in flash-chips, die kunnen worden geüpgraded zonder halfgeleiderchips te verwisselen.
BIOS en UEFI
De belangrijkste firmware in computers wordt tegenwoordig door de fabrikant op het moederbord geïnstalleerd en is toegankelijk via het oude BIOS (Basic Input / Output System) of het nieuwe UEFI (Unified Extended Firmware Interface) platforms.
Het is de configuratie-interface die als eerste wordt geladen wanneer de computer wordt opgestart en doorloopt POST (Power On Self Test).
De moederbordfirmware begint met het wakker worden van alle hardware en zorgt ervoor dat componenten zoals de processor, het geheugen en schijfstations operationeel zijn. Als alle cruciale componenten in orde zijn, wordt de bootloader uitgevoerd, die het besturingssysteem laadt. Als het willekeurig toegankelijke geheugen defect is, staat het BIOS niet toe dat de computer opstart.
De gebruiker kan de BIOS- en UEFI-instellingen wijzigen door tijdens het opstarten op speciale toetsen (een functietoets, delete of de esc-toets) te drukken om de configuratiepagina te laden. De gebruiker kan beveiliging, opstartvolgorde, tijd en andere opties configureren op de pagina die verschijnt.
Hoewel ze anders werken, vormt firmware op een aantal manieren een aanvulling op stuurprogramma's. Beide geven identiteit aan hardwareapparaten, waarbij de laatste het besturingssysteem het apparaat laten zien.
Het grote verschil tussen de twee is dat firmware altijd op apparaten staat, terwijl stuurprogramma's binnen het besturingssysteem worden geïnstalleerd.
Firmware-upgrades zijn afkomstig van de fabrikant van het apparaat (niet de fabrikant van het besturingssysteem). Ze zijn nodig als de gebruiker wil dat computerhardware nieuwe hardware- en softwareondersteuning krijgt. Firmware zal het mogelijk maken dat apparaten beter werken met oude en nieuwe besturingssystemen en applicaties.
Bijna alle apparaten en randapparatuur zijn ingebed met firmware. Netwerkkaart, tv-tuner, router, scanner of monitor en voorbeelden van apparaten waarop firmware is geïnstalleerd.
4. Programmeertaalvertalers
Dit zijn tussenprogramma's waarop softwareprogrammeurs vertrouwen om taalbroncode op hoog niveau te vertalen naar machinetaalcode. De eerste is een verzameling programmeertalen die voor mensen gemakkelijk te begrijpen en te coderen zijn (d.w.z. Java, C ++, Python, PHP, BASIC). Dit laatste is een complexe code die alleen door de processor wordt begrepen.
Populaire vertaaltalen zijn compilers, assembleurs en tolken. Ze zijn meestal ontworpen door computerfabrikanten. Vertalerprogramma's kunnen een volledige vertaling van programmacodes uitvoeren of elke andere instructie tegelijk vertalen.
Machinecode wordt geschreven in een nummersysteem van basis-2, uitgeschreven in 0 of 1. Dit is de laagst mogelijke taal. Hoewel ze schijnbaar betekenisloos zijn voor mensen, worden de nullen en enen in feite intelligent gerangschikt door de processor om te verwijzen naar elke denkbare menselijke code en woord.
Naast het vereenvoudigen van het werk van softwareontwikkelaars, helpen vertalers bij verschillende ontwerptaken, zij;
- Identificeer syntaxisfouten tijdens de vertaling, zodat wijzigingen in de code kunnen worden aangebracht.
- Verstrek diagnostische rapporten wanneer de coderegels niet worden gevolgd.
- Wijs gegevensopslag toe voor het programma.
- Maak een lijst van zowel de broncode als de programmadetails.
5. Hulpprogramma's
Hulpprogramma's zijn soorten systeemsoftware die zich tussen systeem- en toepassingssoftware bevindt. Dit zijn programma's die bedoeld zijn voor diagnose- en onderhoudstaken voor de computer. Ze zijn handig om ervoor te zorgen dat de computer optimaal functioneert. Hun taken variëren van cruciale gegevensbeveiliging tot het defragmenteren van schijven.
De meeste zijn tools van derden, maar ze worden mogelijk gebundeld met het besturingssysteem. Tools van derden zijn afzonderlijk of gebundeld verkrijgbaar, zoals Hiren Boot CD, Ultimate Boot CD en Kaspersky Rescue Disk.
Voorbeelden en kenmerken van hulpprogramma's zijn:
- Antivirus- en beveiligingssoftware voor de beveiliging van bestanden en applicaties, bijvoorbeeld Malwarebytes, Microsoft Security Essentials en AVG.
- Schijfpartitieservices zoals Windows Schijfbeheer, Easeus Partition Master en Partition Magic.
- Schijfdefragmentatie om verspreide bestanden op de schijf te organiseren. Voorbeelden zijn onder meer Disk Defragmenter, Perfect Disk, Disk Keeper, Comodo Free Firewall en Little Snitch.
- Bestandscompressie om schijfruimte te optimaliseren, zoals WinRAR, Winzip en 7-Zip.
- Gegevensback-up om veiligheidsredenen, bijvoorbeeld Cobian, Clonezilla en Comodo.
- Hardware diagnostische services zoals Hard Disk Sentinel, Memtest en Performance Monitor.
- Gegevensherstel om verloren gegevens terug te krijgen. Voorbeelden zijn onder meer iCare Data Recovery, Recuva en EaseUs Data Recovery Wizard.
- Firewall voor bescherming tegen externe bedreigingen, bijvoorbeeld Windows Firewall.
